Kilonuzu Kontrol Eden Güç: Hormonların Etkisi

Hormonların Kilo Üzerindeki Etkisi

Kilo alımında ve kilo vermede beslenme, yaşam tarzı ve genetik unsurlar önemli rol oynasa da, hormonların etkisi göz ardı edilemez. Hormonlar, bedenimizin enerji yönetimini düzenleyen ve yağ depolama eğilimimizi belirleyen kimyasal habercilerdir. Örneğin, insülin hormonu özellikle karbonhidrat tüketiminden sonra yükselerek kan şekerini düşürür; fakat yüksek miktarda salgılandığında fazla şekeri yağ olarak depolamaya yönlendirir (1). Kilo alımı söz konusu olduğunda, bir diğer önemli hormon ise kortizol olup, stres durumunda artarak iştahı ve özellikle tatlı yiyeceklere olan isteği artırır (2). Bu hormonların bedendeki işleyişini anlamak, sağlıklı bir kiloyu korumak adına atılacak ilk adımdır.

Kilo Aldıran Hormonlar

Vücudun kilo almasına yol açan hormonların başında insülin ve kortizol gelir. İnsülin, kan şekeri düzenleyici bir hormon olarak her yeme sonrası yükselir. Ancak özellikle şekerli ve karbonhidratlı yiyecekler tüketildiğinde insülin seviyesi hızla yükselir ve fazlası yağ olarak depolanır (3). Bunun yanı sıra, kortizol hormonu stres anında salınarak iştahı artırır ve genellikle tatlı, yüksek kalorili yiyeceklere yönelmeye neden olur. Kortizol seviyesi sürekli yüksek olan bireylerde yağ birikimi özellikle karın bölgesinde artış gösterir (4). Yine ghrelin adı verilen ve "açlık hormonu" olarak bilinen bir diğer hormon da iştahı uyarır ve kişi yemediğinde hızla yükselir, kilo alımını teşvik eder (5). Bu hormonların etkisiyle bedenimiz kilo almaya daha yatkın hale gelir.

Kilo Vermeye Yardımcı Hormonlar

Öte yandan, kilo vermeye yardımcı bazı hormonlar da bulunmaktadır. Leptin, beyinde tokluk hissi yaratarak yeme isteğini azaltan bir hormondur. Ancak obezite gibi durumlarda leptin direnci gelişebilir ve bu durumda tokluk hissi azalır, kişi daha fazla yemek yemeye yönelir (6). Adiponektin ise yağ hücrelerinden salgılanan ve yağ yakımını destekleyen bir hormondur; seviyesi arttığında vücut daha fazla enerji harcar ve kilo kaybı kolaylaşır (7). Ayrıca tiroit hormonları da metabolizmayı hızlandırarak kalori yakımını artırır ve bu da kilo vermeyi teşvik eder (8). Kilo yönetiminde bu hormonların düzenli çalışmasını desteklemek, dengeli bir kiloyu korumaya yardımcı olabilir.

Kaynaklar

1. Bray, G. A., & Bellanger, T. (2006). Epidemiology, trends, and morbidities of obesity and the metabolic syndrome. Endocrine, 29(1), 109-117.
2. Epel, E. S., et al. (2001). Stress and body shape: stress-induced cortisol secretion is consistently greater among women with central fat. Psychosomatic Medicine, 63(4), 623-632.
3. Holt, S. H., et al. (1997). An insulin index of foods: the insulin demand generated by 1000-kJ portions of common foods. American Journal of Clinical Nutrition, 66(5), 1264-1276.
4. Tsigos, C., & Chrousos, G. P. (2002). Hypothalamic–pituitary–adrenal axis, and immune system. Annals of the New York Academy of Sciences, 966(1), 1-13.
5. Tschöp, M., Smiley, D. L., & Heiman, M. L. (2000). Ghrelin induces adiposity in rodents. Nature, 407(6806), 908-913.
6. Myers, M. G., & Münzberg, H. (2013). Leptin signaling pathways in hypothalamic neurons. Cell Metabolism, 17(5), 791-792.
7. Diez, J. J., & Iglesias, P. (2003). The role of the adipocyte-derived peptide adiponectin in the regulation of glucose and lipid metabolism in humans. European Journal of Endocrinology, 148(3), 293-300.
8. Laurberg, P., et al. (2005). Thyroid function and obesity. European Journal of Endocrinology, 152(6), 776-781.